Antifa of liberalism… Η εξέγερση, 17 Νοεμβρίου του 1973

 

Άρθρο του Σωτήρη Τσατταλιού. Επιμέλεια με τον προορισμό στη μελέτη του Σωτήρη Τσατταλιού

 

 

Μες στο σπίτι δε βρίσκεις εύκολα τον ύπνο σου, για ν’ ακούγεται με το παράπονο το πέρασμα στα πρώτα ύποπτα άρματα μάχης των διαπλεκόμενων, για ν’ ακούγονται χαρίζοντας πάντοτε την τελευταία πνοή της δημοκρατίας, αλλά δεν έπαψε ποτέ να τους καταγγέλλει. Μες στην απόδοση των γεγονότων, στην απόδοση της ελευθερίας, μες στον ακατανόητο λόγο του λαβύρινθου, είχε πάρει την ευθύνη στον απελευθερωτικό αγώνα της μάχης, στις οδούς των πραγματικών ηρώων της ελευθερίας, πάντοτε όλοι οι ανώριμοι να την αφήνουν σαν το μικρό παιδί από το κάγκελο του παράθυρου, να βλέπει τις δικές της πόλεις, τους δικούς της δρόμους, τις δικές της δουλειές, τα δικά της χωράφια, τη δική της ζωή, είναι στην απόσταση η ενεργητικότητα της διεξόδου. Ετούτη η διαδρομή της ζωής, δεν πρέπει να γλιστράει στον μικρόκοσμο τους, ούτε στο μικρό χρονικό των πόνων τους, ούτε στα φαρμακώματα των θελημάτων τους, για να περάσουν στην καρδιά των ανέσεων και την έντονη βροχόπτωση της λάμψης της. Τότε ήταν που έκανε το στράτευμά τους της ζωής το φέρσιμο κουρέλι, αδιαφορώντας για τις ζημιές που προκαλούσαν στην καρδιά της ζωής, και τη διαμόρφωση για την τραγωδία της σκλήρυνσης.

Προσπάθησε πολύ, πολύ καιρό, για να εμποδίσει τ’ ανεπιθύμητα γεγονότα, ο απελευθερωτικός αγώνας για την επίτευξη, και τελικά έφτασε στη νίκη της εξομάλυνσης, έτσι γυρίζει πίσω το χάρισμα της αναγνώρισης στις σχέσεις των δικαιωμάτων για τις σελίδες της επιλογής. Στην ενωτική απόδοση της αντοχής, στην ενεργή πλευρά της συμμαχίας των συντελεστών του συσχετισμού της συμβολής. Nα είναι πάντοτε η μεγάλη χαρά, από τη δυσαρέσκεια που βίωσαν στα μνημεία των ανθρωπιστικών έργων της προοδευτικότητας. Επιτρέποντας την κανονική κατανομή στους ανθρώπους, για την καλύτερη ευκαιρία της δημιουργίας, για να μοιράζονται πολλές άλλες διαφορετικές ελευθερίες της ζωής, μετά το ραπόρτο στο πρόσκομμα, το εμπόδιο στον φασισμό, να οδηγεί στην παραπεμπτική ενέργεια της δίκης.

Είναι άλλο της αμεροληψίας η μετάδοση, να μεταδίδεις τα γεγονότα, τα ιδανικά, και άλλο ο προπαγανδιστής του κράτους, με τη συγκεντρωτική έννοια…

Πρέπει να υπάρχει η αποχουντοποίηση με τη σωστή έννοια της, γιατί το κρατικό κόμμα είναι μια ιδεολογική επιχείρηση, όπως ο πολιτικός οργανισμός, δεν είναι μια απλά επιχείρηση.

Μπορεί να υπονομεύσει, με διακεκριμένο πλέον σαμποτάζ, να ανεβάζει το δικό του, απαλείφοντας, πλανεύοντας, και απορροφώντας τον κόσμο που δελεάζει, φαίνεται ο φυσιολογικός και για τη διακυβέρνηση του, ενώ δεν είναι, ενώ κατοικεί στον δεσποτισμό του, την τυραννία… και πολλά άλλα μαζί. Έχουμε τους ανεκδήλωτους σαν τους μισθοφόρους, τους άλλους που είναι το τριγύρισμα σαν τους μισθοφορικούς, αχρείαστοι να ‘ναι… άρχισαν να συστήνουν δύο παραγωγές εκτός της κυκλοφορίας.
Έτσι σε πουλάει ένα ψεύδος ή έτσι πουλιόσασταν, μην πουλάς την ψυχή σου άφησε την εκεί που πάντα θα νιώθει, και ας αλλάζει αδιάλλακτα.

Έτσι πρέπει να τιμώνται και οι ήρωες που μας χάρισαν τις θυσίες τους για την ακαταπίεστη ελευθερία και ας είναι με μια άλλη νοοτροπία των φιλελεύθερων.

Όμως πολλά δεν καταγράφηκαν, άλλα καταγράφηκαν μόνο σε επίσημα βιβλία… και άλλα λείπουν από τις σωστές θέσεις. Αλλά πάντα ήμασταν και θα είμαστε οι γνωστοί για το αναρχικό επαναστατικό ύφος στην αντιδικτατορική μάχη, έτσι ήταν και θα ‘ναι η δικιά μας νοοτροπία που υπήρχε άλλοτε μόνη, άλλοτε μες στις ενώσεις να διαιρούμαστε… με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των φιλελεύθερων οργανώσεων.

Με τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων στους πολίτες και τους κανόνες της επανάστασης, έτσι στο καθήκον του μετώπου, της ζώνης.

Όλοι οι πιστοί φιλελεύθεροι ήταν στην αντιχουντική εξέγερση, ενάντια στην τυραννία του χουντικού νεο – φασισμού, έτσι είναι για όσους είναι με τα δημοκρατικά, των φιλελεύθερων μεθόδων, έτσι είναι κατασκευασμένα τα ιδεώδη των φιλελεύθερων, ενάντια όλων των τυραννιών.

Οι πιστοί φιλελεύθεροι πάντα δεν ήταν για αυτούς μια ατζέντα των πραγμάτων που θα καταστρώσουν… γιατί ήταν πάντα οι εχθροί σε όλα και σε όλες τις λογικές, για αυτούς μια ατζέντα είναι να ξεχωρίσουν τη δικτατορία τους από τις άλλες. Πώς είναι όταν θέλουν να ξεχωρίσουν τον Neo-fascism, ο στρατηγός Francisco Franco ήταν «φασίστας»… τον νεοφασισμό του Augusto Pinochet ή τον τρομοκράτη της (CIA) Luis Posada Carriles, ή τους Cuban Five / Miami Five, από τον σοσιαλφασισμό του Joseph Stalin ή Σταλινοφασίστας, από τον όρο δικτατορία του προλεταριάτου, τον Social fascism, Red fascism, ή από pre – fascism / pro – fascism…
Γιατί αυτοί εδώ και ο Adolf Hitler (!) δεν έκαναν τίποτα για τους ίδιους και δεν παραδέχονται τίποτα στα ανεπίσημα, και στα επίσημα γράφουν μόνο αυτά που θέλουν, όπως δημιουργούν και τον αντιφασισμό του φασισμού… για την εναντίωση στους άλλους οι άλλοι.

Εδώ και ο ανήξερος γέλαγε με την αντίδραση… στην πρόσβληση, με το σακατεμένο συναίσθημα του ενικού.

(Οι διαμαρτυρίες δεν ήταν όλες δικές σας, μόνο σε ένα ημικράτος γίνεται αυτό, για να έχουν ευκολότερη την απάντηση στους σκλάβους.)

Με το αναρχικό συναίσθημα των διαδηλώσεων, μετά τη νίκη της εξέγερσης η κατάπαυση του πυρός, και ειρηνιστές στις διαδηλώσεις, της μη βίας, ως μη βίαιη αντίσταση και αντιβία, εν ειρήνη για την αναβίωση, τη ζωντάνια, πράττοντας η δημοκρατία στην ενασχόληση, ειρηνιστές στις διαδηλώσεις, δίχως την καταστρεπτικότητα, μέσα στις νύχτες του κόσμου υπενθυμίζει τα βιώματα, ν’ αφυπνίζει τις συνειδήσεις, με τις εικόνες στα καταφύγια, για την αθλιότητα της ζωής των τριτοκοσμικών.

Με τη μόνιμη βία, τους νεκρούς από τους ελεύθερους σκοπευτές, στους διαδηλωτές, και στους φοιτητές του πολυτεχνείου, με τους καταγραμμένους νεκρούς και τα βασανιστήρια της γενικής έννοιας στους αντίθετους του φάσματος που δεν πρέπει να υπάρχουν. Δημοκρατία είναι και να πιστεύει ο καθένας σε οτιδήποτε θέλει, και ας εκδηλώνεται είναι δικαίωμα του… γιατί αναρωτιούνται -ποιός είναι ο κρύος; Όταν ακολουθούν οι ήρωες για την αποφασιστική πτώση της χούντας, είναι το ραπόρτο στο πρόσκομμα, το εμπόδιο στον φασισμό, στο πάτημα της χούντας, και τα γεγονότα που έγιναν, μαζί με τα γεγονότα της υπαιτιότητας στο πάτημα της χούντας.

 

 

Πολύκαρπος Γιωρκάτζης: Τον Απρίλιο του 1955 ξεκίνησε ο αγώνας της ΕΟΚΑ με τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη να είναι

υπεύθυνος των Μυστικών Υπηρεσιών της Οργάνωσης με το ψευδώνυμο Κικέρων. Συλλαμβάνεται από τους Άγγλους τον Σεπτέμβριο του 1955 και υποβάλλεται σε βασανιστήρια.
Το σχέδιο ήταν τα εκρηκτικά… για δράση κατά της χούντας.
Δολοφονήθηκε στις 15 Μαρτίου 1970 στη Μια Μηλιά από πράκτορες της Χούντας των Αθηνών.
Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, του δεξιού κόμματος “Ενιαίο Κόμμα”.

 

Ανδρέας Παναγιώτου (Κύπριος βουλευτής): Μετά το 1974 συμμετείχε ενεργά σε κινήσεις εναντίον της παρουσίας των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια της Χούντας συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα.

 

11 Μαΐου: Η «εν Αθήναις» οργάνωση Κυπρίων φοιτητών ΟΕΦΕΚ (Ομοσπονδία Εθνικών Φοιτητικών Ενώσεων Κύπρου) καταγγέλλοντας το καθεστώς για παραβίαση ακαδημαϊκών ελευθεριών προβαίνει στην ακόλουθη ανακοίνωση: «Ημείς οι Κύπριοι φοιτηταί αξιούμεν την άμεσον διεξαγωγήν εκλογών. Αναλαμβάνομεν τον ανένδοτον αγώνα για την αποκατάστασιν των ακαδημαϊκών ελευθεριών. Εις τον δημοκρατικόν και φιλελεύθερον τούτον αγώνα μας έχομεν συμπαραστάτες τόσον τον φοιτητικόν κόσμον της Ελλάδος, όσο και του εξωτερικού». Η ανακοίνωση αυτή θεωρείται η απαρχή του αντιδικτατορικού φοιτητικού αγώνα.

 

13 Μαΐου: Το καθεστώς της Αθήνας απελαύνει 6 Κυπρίους φοιτητές κεντρικά μέλη της ΟΕΦΕΚ.

 

Σπύρος Μουστακλής: Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας συμμετείχε στο Κίνημα του Ναυτικού. Συνεργάστηκε με τους αξιωματικούς του ναυτικού ως ταγματάρχης και ήταν από τους λίγους αξιωματικούς του στρατού που πήραν μέρος. Το Κίνημα του Ναυτικού προδόθηκε πριν την εκδήλωσή του, με αποτέλεσμα μεταξύ των αξιωματικών να συλληφθεί και ο ίδιος (22 Μαΐου 1973). Συνελήφθη και φυλακίστηκε στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ όπου βασανίστηκε για περισσότερες από 45 ημέρες. Κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων που του έγιναν, από ομάδα υπό του βασανιστή Αναστασίου Σπανού.

 

Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Καθ’ όλη τη διάρκεια της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος στάθηκε απέναντι από το καθεστώς ασκώντας οξεία πολεμική και βοηθώντας αντιστασιακές ομάδες ή μεμονωμένους αντικαθεστωτικούς πολίτες, που διώκονταν. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1967 μοίρασε στους ξένους ανταποκριτές δήλωσή του ενάντια στη δικτατορία, που αναμεταδόθηκε από ξένους ραδιοσταθμούς, με αποτέλεσμα δύο μέρες αργότερα να τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό. Παρά το γεγονός αυτό αρνήθηκε την πρόταση φίλων του να μεταβεί στο εξωτερικό προκειμένου να είναι περισσότερο ασφαλής. Επιπλέον στάθηκε αντιμέτωπος στην προσπάθεια της Χούντας να πολιτικοποιήσει το καθεστώς με την Κυβέρνηση Μαρκεζίνη και προσπάθησε να βοηθήσει στην οργάνωση του φοιτητικού κινήματος.
Όταν μετά την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο οι στρατιωτικοί αποφάσισαν την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς, στη σύσκεψη, που έγινε με παρουσία διακεκριμένων πολιτικών στελεχών στις 23 Ιουλίου 1974 αποφασίστηκε ο σχηματισμός Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας με Πρωθυπουργό τον Κανελλόπουλο και Αντιπρόεδρο τον Γεώργιο Μαύρο.

 

Ιπποκράτης Σαββούρας: Με την επικράτηση της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 δημιούργησε την ένοπλη

φιλομοναρχική αντιστασιακή οργάνωση «Κίνημα Εθνικής Αντίστασης» (Κ.Ε.ΑΝ) με το ψευδώνυμο «Στρατηγός Ακρίτας», η οποία σκορπούσε προκηρύξεις και τοποθέτησε πάνω από 70 βόμβες διαμαρτυρίας, χωρίς να αποσκοπεί σε τραυματισμούς ανθρώπων. Επίσης, επιχείρησε απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Συνελήφθη, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, και εκτοπίστηκε για δύο χρόνια στη Σαμοθράκη και άλλα δύο στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας.
Αργότερα αφέθηκε ελεύθερος και δημιούργησε νέα ένοπλη οργάνωση την «Ελληνική Αντιδικτατορική Νεολαία» (Ε.Α.Ν.) με το ψευδώνυμο «Συνταγματάρχης Πορφύρης», στην οποία συνεργάστηκαν και αξιωματικοί που μετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού το Μάιο του 1973. Συνελήφθη ξανά, δικάστηκε στο έκτακτο στρατοδικείο στις 9-11 Αυγούστου 1973 και καταδικάστηκε ξανά σε κάθειρξη 18 ετών. Αφέθηκε ελεύθερος τον Ιούλιο του 1974 μετά από την κατάρρευση της χούντας.

 

Γιώργος Βασιλείου (ηθοποιός): Στις 17 Νοεμβρίου του 1973, ανήμερα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, γνώρισε τη σύζυγό του, Λία Θερμογιάννη, φοιτήτρια τότε της Νομικής Σχολής Αθηνών και μετά ο νεαρός ηθοποιός συνελήφθη και κακοποιήθηκε άγρια από τη Χούντα.

 

Παύλος Μπακογιάννης: Ήταν διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας, ήταν φιλελεύθερος πολιτικός, όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Από τη θέση αυτή αντιτάχθηκε στο δικτατορικό καθεστώς και έκανε εκπομπές με σχόλια και ειδήσεις που αναμεταδίδονταν και από την Deutsche Welle και πολύ γρήγορα έγιναν σημείο αναφοράς του αντιδικτατορικού αγώνα.
Ο οποίος δολοφονήθηκε από την τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη (Revolutionary Organization 17 November)…

 

Κωνσταντίνος Δ. Πυλαρινός: Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στήριξε τον αντιδικτατορικό αγώνα…

 

Γιάννης Κεφαλογιάννης του Κωνσταντίνου: Κατά τη διάρκεια της Χούντας ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση.

 

Κωνσταντίνος Κονοφάγος: Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα και ήταν πρύτανης του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κατά τα γεγονότα της εξέγερσης του Νοεμβρίου 1973. Προστάτεψε το κύρος του Ιδρύματος, το πανεπιστημιακό άσυλο, υπεράσπισε τους φοιτητές και αρνήθηκε την είσοδο στο Ε.Μ.Π. των οργάνων της δικτατορίας. Τα γεγονότα αυτά εξιστόρησε με σεμνότητα σε βιβλίο του, χωρίς στο μετέπειτα διάστημα να εκμεταλλευθεί τη στάση του αυτή για προσωπικά και πολιτικά οφέλη.
Τον Σεπτέμβριο του 1973 ονομάσθηκε πρύτανης του Ε.Μ.Π. από τον τότε Υπουργό Παιδείας. Για τη στάση του, ως πρύτανη, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, συνελήφθη την 18.11.1973 και κρατήθηκε στην Ε.Σ.Α. μέχρι την 20.11.1973, οπότε απολύθηκε λόγω αντιδράσεων από το εξωτερικό.

 

Σπύρος Θεοτόκης: Με το ξέσπασμα της Χούντας των Συνταγματαρχών συνελήφθη για να απελευθερωθεί αργότερα με αμνηστία και εγκατέλειψε την Ελλάδα.

 

Παναγής Παπαληγούρας: Κατά το πραξικόπημα που ακολούθησε στις 21 Απριλίου του 1967 συνελήφθη και κρατήθηκε σε ξενοδοχείο στο Πικέρμι και στη συνέχεια τέθηκε σε κατ΄ οίκο περιορισμό.

 

Ελένη Βλάχου: Το 1967 διέκοψε την έκδοση των εφημερίδων της, αντιδρώντας στη στρατιωτική δικτατορία. Η χούντα τής επέβαλε κατ’ οίκον περιορισμό αλλά στις 15 Δεκεμβρίου του 1967 εκείνη δραπέτευσε πηδώντας από την ταράτσα του σπιτιού της στη ταράτσα του διπλανού σπιτιού, στο οποίο διέμενε η Ναταλία Μελά.

 

Χριστόφορος Στράτος: Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας είχε συλληφθεί δύο φορές, στις 13 Δεκεμβρίου του 1967 για

δηλώσεις που έκανε σε ξένους ανταποκριτές, και τον Μάιο του 1973 κατηγορούμενος ως χρηματοδότης στην ανταρσία του Ναυτικού, όπου και κρατήθηκε σε απομόνωση στις εγκαταστάσεις της ΕΣΑ, επί συνολικά 95 ημέρες.

 

Αλέξανδρος Παπαδόγγονας: Έλαβε ενεργό μέρος στο αντιδικτατορικό κίνημα του Ναυτικού το 1973 όπου για τη δραστηριότητά του εκείνη συνελήφθη και φυλακίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.

 

Κωνσταντίνος Λάσκαρης, του Γεωργίου: Λίγες ημέρες μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1967, ίδρυσε μαζί με άλλους εργατική οργάνωση “Δημοκρατικό Εργατικό Κίνημα Ελλάδας”, συσπειρώνοντας συνδικαλιστές του δεξιού και του κεντρώου χώρου, με σκοπό να συμβάλει στην αποκατάσταση της δημοκρατίας. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε να απομονώσει τη χούντα σε συνδικαλιστικό επίπεδο (Διεθνής Ελευθέρων Συνδικάτων, Διεθνές Γραφείο Εργασίας) κλπ.

 

Μιχαήλ Στασινόπουλος: Ως δικαστικός λειτουργός έφθασε μέχρι την θέση του προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, θέση από την οποία αντιτάχθηκε στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί. Προχώρησε στην εκκαθάριση της Προεδρίας της Δημοκρατίας από τα πρόσωπα εκείνα που είχαν εκτεθεί υπερβολικά λόγω των φιλοδικτατορικών επιλογών τους.

 

Αλέξανδρος Καραθόδωρος: Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών συνελήφθη και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό.

 

Γεώργιος Βογιατζής: Κατά τη θητεία του στο υπουργείο Παιδείας υπέγραψε εγκύκλιο, βάσει της οποίας η εν χρω κουρά των μαθητών στα σχολεία δεν ήταν πλέον υποχρεωτική.

 

Ευάγγελος Δεβλέτογλου: Ενώ κατά τη διάρκεια της Χούντας είχε αντιστασιακή δράση αποτέλεσμα της οποίας ήταν να περάσει στρατοδικείο ενώ είχε ήδη προλάβει να διαφύγει στο εξωτερικό. Από το 1972 εργάστηκε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κι επέστρεψε στην Ελλάδα όταν δόθηκε Αμνηστία.

 

Ιωάννης Βαρβιτσιώτης: Την περίοδο της Δικτατορίας, και συγκεκριμένα ένα χρόνο μετά την επιβολή της, τον Ιούλιο του 1968, μαζί με άλλους βουλευτές, αρχίζει να προσυπογράφει ανακοινώσεις περί επανόδου της χώρας στη δημοκρατική ομαλότητα. Οι Αρχές του απαγορεύουν την έξοδο από τη χώρα, οπότε σε συνεννόηση με τους Γ. Ράλλη και Π. Παπαληγούρα συνδέεται με κλιμάκιο της οργάνωσης «Ελεύθεροι Έλληνες». Η σύνδεση όμως αυτή αποκαλύφθηκε και στις 9 Οκτωβρίου συνελήφθη. Μετά από ανάκριση που ακολούθησε στο ΕΑΤ/ΕΣΑ περιορίστηκε επί ένα πεντάμηνο σε πλήρη απομόνωση.

 

Γεώργιος Ράλλης: Ο Γεώργιος Ράλλης ήταν ένας από τους ελάχιστους Έλληνες πολιτικούς που κατάφερε να αποφύγει

την σύλληψη το πρωί του πραξικοπήματος. Μάλιστα, από τον Σταθμό Δράσεως της Χωροφυλακής προσπάθησε να κινητοποιήσει το Γ΄ Σώμα Στρατού εναντίον των πραξικοπηματιών, αλλά οι διαταγές του δεν μεταβιβάστηκαν. Αργότερα, οι χουντικοί τον έθεσαν σε κατ’ οίκον περιορισμό, τον φυλάκισαν και τον εκτόπισαν στην Κάσο για την ανοιχτή αντιστασιακή του δράση.
Την ίδια περίοδο, διετέλεσε διευθυντής του αντιχουντικού περιοδικού Πολιτικά Θέματα.
Η περίοδος της δικτατορίας σημάδεψε την πολιτική σκέψη του Γεωργίου Ράλλη. Ο ίδιος παραδέχθηκε αργότερα πως όταν βρέθηκε στην φυλακή παρέα με αριστερούς πολιτικούς κρατουμένους, τότε διαπίστωσε ότι πολλοί από τους πρώην αντιπάλους του ήταν άνθρωποι καλλιεργημένοι, πραγματικοί πατριώτες και με βαθιά γνώση των καταστάσεων. Έκτοτε, η αντίληψη του για την ελληνική Αριστερά άλλαξε ριζικά.

 

Τζαννής Τζαννετάκης: Την περίοδο 1963-1967 ήταν κυβερνήτης υποβρυχίων. Παραιτήθηκε στις 22 Απριλίου 1967 λόγω της αντίθεσής του με τη Δικτατορία.
Τον Ιούλιο του 1969 συνελήφθη και εξορίστηκε από το δικτατορικό καθεστώς στα Κύθηρα, όπου και παρέμεινε εκτοπισμένος κατά το διάστημα 1969-1971.

 

Μιλτιάδης Έβερτ: Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα.

 

Ιωάννης Σταθόπουλος: Κατά τη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών συμμετείχε στο Κίνημα του Ναυτικού, συνελήφθη και φυλακίστηκε.

 

Κίνημα του Ναυτικού 23ης Μαΐου 1973: Με στόχο την ανατροπή του τότε δικτατορικού καθεστώτος. Ήταν ο Θανάσης Σέκερης, ο Κωνσταντίνος Εγκολφόπουλος (μετά την πτώση της Χούντας ανέλαβε στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας) ο Νικόλαος Παππάς… Την 23η Μαΐου ξεκίνησαν οι συλλήψεις στο Ναύσταθμο, που οδήγησαν σε εξαντλητικές ανακρίσεις και σκληρά βασανιστήρια στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και αλλού. Συνολικά φυλακίσθηκαν 63 αξιωματικοί του ναυτικού, πέντε αεροπόροι, πέντε του στρατού ξηράς και έξι πολίτες.

 

(Ο Αναρχικός Μάνος Χατζιδάκις: Eίπε «Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία».)

22 Σεπτεμβρίου: Η πάνδημη κηδεία του ποιητή Γ. Σεφέρη μετατρέπεται σε διαδήλωση κατά της Χούντας.

 

20 Ιουλίου: Το υπουργείο Εξωτερικών αφαιρεί την ελληνική ιθαγένεια από την εκδότρια της «Καθημερινής» Ελένη Βλάχου.

(Κατηγορήθηκε για τον ξυλοδαρμό ο Ιωάννης Λαδάς εντός του γραφείου του, των δημοσιογράφων του περιοδικού «Εικόνες» (ιδιοκτησίας της Ελένης Βλάχου) Κ. Ψύχα και Τάκη Λαμπρία οι οποίοι είχαν συλληφθεί με αφορμή ένα άρθρο τους στο περιοδικό σχετικά με την ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα.)

4 Ιουλίου: Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ουΐλιαμ Ρότζερ ή William P. Rogers επισκέπτεται την Αθήνα και συναντάται με τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο. Η συνάντηση αυτή προβλήθηκε ιδιαίτερα. Ο τέως πρωθυπουργός Π. Κανελλόπουλος επικρίνοντας την επίσκεψη αυτή δηλώνει: «Ζητούμε να παύση η Ουάσιγκτον να παρεμβαίνη εις τας εσωτερικάς υποθέσεις της Ελλάδος, υποστηρίζουσα και ενισχύουσα ένα καθεστώς που επεβλήθη και διατηρείται εις την εξουσίαν με την παραβίασιν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (…). Εξ αιτίας της πολιτικής της Ουάσιγκτον των τελευταίων ετών αποξενώνονται αι νέαι γενεαί γενικώτερον από το αμερικανικό έθνος, με επικινδύνους συνεπείας εξίσου δια την Ελλάδα και δια τας ΗΠΑ».

 

Εδώ είναι μια πολιτική σοσιαλδημοκρατική οργάνωση.

 

Σάκης Καράγιωργας: Πρωτοπορεί κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στη συγκρότηση της “Δημοκρατικής Άμυνας” και τον Ιούλιο του 1969 συλλαμβάνεται καθώς εκρήγνυται στα χέρια του εκρηκτικός μηχανισμός, ο οποίος προοριζόταν για αντιστασιακή δράση κατά του καθεστώτος. Ο Καράγιωργας βασανίστηκε απάνθρωπα όντας βαριά τραυματισμένος.

 

Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος: Κατά τη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση. Την 16η Νοεμβρίου 1973 έσπευσε στο Πολυτεχνείο μαζί με τη σύζυγό του προκειμένου να περιθάλψει τους τραυματίες με αποτέλεσμα να τραυματιστούν και οι δύο.

 

Γεώργιος Ιορδανίδης: Κατά την δικτατορία των Συνταγματαρχών αντιτάχθηκε σθεναρά, με αποτέλεσμα να υποστεί διώξεις και βασανιστήρια.

 

Τάσος Μήνης: Τάχθηκε εναντίον της χούντας, γι’ αυτό και συνελήφθη και βασανίστηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ το 1972 και για 111 ημέρες. Τον επόμενο χρόνο καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο σε πρόσκαιρη φυλάκιση 9 ετών και 10 μηνών.

 

Δεν έχεις τους λόγους να προδίδεις, όπως…

Άγγελος Τσουκαλάς: Το 1951-52 ο Άγγελος Τσουκαλάς ήταν ένας από τους συνηγόρους υπεράσπισης του Νίκου Μπελογιάννη στην πολύκροτη δίκη. Στις εκλογές του 1956 και του 1958 εξελέγη βουλευτής Αθηνών με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Από το 1959 ως το 1964 διετέλεσε δήμαρχος Αθηναίων με την υποστήριξη της Αριστεράς (ΕΔΑ), και για το λόγο αυτό διεγράφη από το Κόμμα Φιλελευθέρων. Επί χούντας ο Τσουκαλάς συνεργάστηκε με το καθεστώς και μάλιστα διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης από τον Ιούνιο του 1970 έως τον Μάιο του 1973, στις δικτατορικές κυβερνήσεις του Γεωργίου Παπαδόπουλου.

 

Φώτιος Μακρής: Ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση από το 1934 και συνεργάστηκε με την δικτατορία Μεταξά. Ωστόσο το 1941 συνυπέγραψε την ιδρυτική πράξη του Εργατικού ΕΑΜ και υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του. Μετά τα Δεκεμβριανά επανήλθε στις αντικομμουνιστικές του θέσεις…
Το 1946 εκλέχτηκε βουλευτής του δεξιού Λαϊκού Κόμματος…

 

Σπυρίδων Κατσώτας: Στις εκλογές του 1964 εξελέγη με την Ένωση Κέντρου βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας. Εσωκομματικά ανήκε στην ομάδα του Ανδρέα Παπανδρέου. Αντίθετα ο Ανδρέας Παπανδρέου αποδοκίμασε τις κινήσεις του Κατσώτα χαρακτηρίζοντάς τον προδότη. Το 1971 υπέγραψε μαζί με άλλους πρώην βουλευτές δήλωση, με την οποία επιδοκίμαζαν το καθεστώς Παπαδόπουλου. Τελικά στις 31 Ιουλίου 1972 διορίστηκε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στην δικτατορική κυβέρνηση Παπαδόπουλου.

 

Επαμεινώνδας Τσέλλος: Στην εξόριστη κυβέρνηση του Τσουδερού (Εμμανουήλ Τσουδερός) στο Κάιρο ήταν υφυπουργός Κοινωνικής Προνοίας.
Στις 22 Δεκεμβρίου 1966 ανέλαβε στο Υπουργείο Εμπορίου, στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Παρασκευόπουλου.
Κατά τα πρώτα χρόνια της χούντας έγινε ξανά υπουργός Εμπορίου.
To 1956 έγινε διευθυντής της νεοσύστατης ΕΡΕ και το 1957 διευθυντής του ΟΤΕ.

 

Γεώργιος Γεωργαλάς (δημοσιογράφος): Ήταν κομμουνιστής από τα 15 του. Κατά τη διάρκεια της χούντας ανέλαβε διάφορες κυβερνητικές θέσεις.

 

Εθνική Δημοκρατική Ένωσις: Το κόμμα ιδρύθηκε το 1974 από τον Πέτρο Γαρουφαλιά πρώην υπουργό των Κυβερνήσεων της Ενώσεως Κέντρου. Κατά βάση, χουντικές ψήφους.

Πέτρος Γαρουφαλιάς: Υπήρξε στενός φίλος, συνεργάτης και βασικός χρηματοδότης του κουμπάρου του Γεωργίου Παπανδρέου, που τον είχε παντρέψει με τη χήρα του μεγαλοβιομήχανου Ιωάννη Φιξ. Μεταπολιτευτικά υπήρξε ηγέτης ακροδεξιού φιλοχουντικού κόμματος. 

 

Γεώργιος Παπαδημητρακόπουλος: Στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαυρομιχάλη ήταν υφυπουργός Εμπορίου. Ξανά έγινε υφυπουργός Εμπορίου στις 26 Ιανουαρίου 1967 στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Κατά την δικτατορική κυβέρνηση του Κόλλια διετέλεσε υπουργός Εμπορίου.

 

Παναγιώτης Πιπινέλης: Διατέλεσε βουλευτής της ΕΡΕ και υπουργός. Από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 1963 χρημάτισε πρωθυπουργός της Ελλάδας σε «πολιτικο-υπηρεσιακή» κυβέρνηση, η οποία εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω των πιέσεων του Γεωργίου Παπανδρέου και της δυναμικής του Ανένδοτου Αγώνα. Μετά την 21η Απριλίου 1967 συνεργάστηκε με τη δικτατορία, αναλαμβάνοντας υπουργός Εξωτερικών.

 

Κωνσταντίνος Βοβολίνης: Ανέλαβε γενικός γραμματέας του Δήμου Πειραιώς και της Βουλής, ενώ εξελέγη βουλευτής Πειραιώς το 1953 σε επαναληπτική εκλογή με τον Ελληνικό Συναγερμό και επανεξελέγη βουλευτής Πειραιώς και Νήσων με το Κόμμα Προοδευτικών το 1961. Στην δικτατορική κυβέρνηση Παπαδόπουλου ήταν υφυπουργός Προεδρίας από το 1968 έως τον θάνατό του.

 

Γιώργος Κουρής: Η Αυριανή (εφημερίδα) ως επικοινωνιακά μέσα στήριξης στο ΠΑΣΟΚ, των σκληρών επιθέσεών της

στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, στην “Αποστασία του 1965” στήριξε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη εναντίον του Ανδρέα Παπανδρέου. Κατά την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών κατηγορήθηκε ότι υποστήριζε τους δικτάτορες, με αντάλλαγμα την έγκριση και εκταμίευση δανείου 22 εκατομμυρίων δραχμών από την τότε χουντική διοίκηση της ΕΤΒΑ (Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως). Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δημιούργησε το “Κόμμα Νεοφιλελευθέρων” που εξέλεξε στις εκλογές του 1977 δυο βουλευτές, το καλοκαίρι του 1974, ο Κουρής συνεργάστηκε επιχειρηματικά με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στην δημιουργία της εταιρείας «Press Hellas».

 

 

Οι βιαιοπραγίες

Νικόλαος Χατζηζήσης: Ο οποίος υπήρξε ηγετικό στέλεχος της χούντας των συνταγματαρχών και διατέλεσε διοικητής του ΕΑΤ-ΕΣΑ, όπου ξυλοκόπησε και βασάνισε αντιστασιακούς.

Ο ίδιος προσωπικά ξυλοκόπησε και βασάνισε εκατοντάδες πολίτες, ενώ δεν δίστασε να ξυλοκοπήσει και συναδέλφους του αξιωματικούς, και μεταξύ των οποίων τους Άρις Μπουλούκος, Σπύρο Μουστακλή (ο οποίος έμεινε παράλυτος από τα βασανιστήρια) Γιάννη Αλεξάκη, Αλέξανδρο Παπαδόγγονα, Παντελή Καλαμάκη, Μιχάλη Βαρδάνη, Δημήτρη Αποστολάκη κ.α. Ακόμη, ξυλοκόπησε άγρια τον κορυφαίο υπουργό Ευάγγελο Αβέρωφ, καθώς και τους φοιτητές Γιώργο Βερνίκο, Στέφανο Τζουμάκα κ.α. (Όπως o Διονύσης Μπουλούκος από την ΕΑΤ/ΕΣΑ.)

Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος: Ήταν ότι ο ίδιος… ξυλοκόπησε κι βασάνισε συνάδελφούς του αξιωματικούς, όπως…

Ο στρατηγός Καλαμάκης (Παντελής Καλαμάκης είχε συνταχθεί με το αντιπραξικόπημα… Κωνσταντίνο Β΄ της Ελλάδας), ο ναύαρχος Εγκολφόπουλος, ο ηρωικός ταγματάρχης Σπύρος Μουστακλής – Σπύρος Μουστακλής ο ήρωας της δεξιάς, ανήκε στους άλλους- και ο Γιάννης Παπαδονικολάκης, ο Αλέξανδρος Παπαδόγγονας κ.α.

Φαίδων Γκιζίκης: Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, κάλεσε σε διάσκεψη πολιτικούς της πριν την επιβολή της δικτατορίας, όπως τον…

Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τον Γεώργιο Μαύρο και τον Ευάγγελο Αβέρωφ, για να τους παραδώσει εν λευκώ την εξουσία. Εκεί συμφωνήθηκε η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

 

 

Τα γεγονότα που προηγήθηκαν…

Ανένδοτος Αγώνας: Κατά τις Εθνικές Βουλευτικές Εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και το κόμμα του, η ΕΡΕ, πετυχαίνουν την τρίτη συνεχή εκλογική τους νίκη και σχηματίζουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, που ηγείται της Ένωσης Κέντρου, αρνείται κατηγορηματικά να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών καταγγέλλοντάς το ως προϊόν βίας και νοθείας. Έτσι ο Γεώργιος Παπανδρέου εγκαινιάζει τον Ανένδοτο Αγώνα.
Κατά την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας καταγγέλλονται παρατυπίες από κρατικά όργανα υπέρ του κόμματος της ΕΡΕ. Την ημέρα των εκλογών στην ύπαιθρο παρατηρείται τρομοκρατία εναντίον στελεχών και ψηφοφόρων του Κέντρου και της Αριστεράς. Στα εκλογικά κέντρα που ψηφίζουν αστυνομικοί, στρατιωτικοί και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι, η κατάσταση είναι απελπιστική. Επίσης, αναφέρονται ψηφίσαντες άνθρωποι ανύπαρκτοι ή αποθανόντες προ ετών. Επιπλέον, σημειώνονται διευθύνσεις ψηφοφόρων, όπου οι οικίες είναι ακατοίκητες.

Αποστασία του 1965: Με τον όρο Αποστασία ή Ιουλιανά αναφέρεται στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας η περίοδος πολιτικής ανωμαλίας που ακολούθησε την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 έως την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Μετά την παραίτηση Παπανδρέου σχηματίστηκαν κυβερνήσεις από μέλη της Ενώσεως Κέντρου παρά τη σφοδρή αντίθεση του αρχηγού της Γ. Παπανδρέου και της πλειοψηφίας των βουλευτών της. Οι πρωθυπουργοί και υπουργοί αυτών των κυβερνήσεων, καθώς και οι βουλευτές της Ε.Κ. που τελικά στήριξαν αυτές τις κυβερνήσεις χαρακτηρίστηκαν αποστάτες, καθώς υπήρχε η εντύπωση σε πολιτικούς, δημοσιογράφους αλλά και ιστορικούς ότι η στήριξη που παρείχαν δεν πήγαζε από πολιτική ή ιδεολογική συμφωνία, αλλά ήταν προϊόν χρηματισμού και υποσχέσεων για ανάληψη κυβερνητικών αξιωμάτων. Η περίοδος αυτή ήταν περίοδος πολιτικής αστάθειας και εντάσεων με έντονη την ανάμιξη του νεαρού τότε βασιλιά Κωνσταντίνου στα πολιτικά πράγματα της χώρας κατά παράβαση του Συντάγματος του 1952. Οδήγησε σε απαξίωση των πολιτικών και άνοιξε τον δρόμο στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.

Τα αληθινά αίτια της κρίσης είναι αρκετά και δεν έχουν ξεκαθαριστεί ακόμα πλήρως. Αφορμή για την άρνηση του βασιλιά να επιτρέψει στον Γ. Παπανδρέου να αναλάβει το υπουργείο Εθνικής Αμύνης ήταν η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, η οποία είχε τότε ξεσπάσει. Σ’ αυτή φερόταν να εμπλέκεται ο γιος του πρωθυπουργού, Ανδρέας Παπανδρέου. Επρόκειτο για μια μυστική οργάνωση αξιωματικών, οι οποίοι κατηγορούνταν ότι ήθελαν να ανατρέψουν τους «εθνικόφρονες» συναδέλφους τους και να αλληλοπροωθηθούν σε καίριες θέσεις του στρατεύματος. Ούτε από τις ανακρίσεις ούτε από αλλού προέκυψαν ιδιαίτερα επιβαρυντικά στοιχεία ούτε για την επικινδυνότητα της ομάδας ούτε για την ανάμιξη του ίδιου του Ανδρέα Παπανδρέου. Αρκετοί όμως (κυρίως η αντιπολίτευση της ΕΡΕ) θεώρησαν ότι για όσο διαρκούν οι ανακρίσεις θα έπρεπε να τοποθετηθεί υπουργός Άμυνας πρόσωπο αμερόληπτο και ευρύτερης αποδοχής.

Ως κύρια αιτία φέρεται η επιθυμία του βασιλιά Κωνσταντίνου και της μητέρας του Φρειδερίκης να ελέγχουν πλήρως το στράτευμα. Άλλωστε για τον ίδιο λόγο είχαν συγκρουστεί τα ανάκτορα στο παρελθόν και με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Π. Γαρουφαλιάς ήταν πρόσωπο εμπιστοσύνης του Γεωργίου Παπανδρέου, τον οποίο εμπιστευόταν και το Παλάτι. Ο Γ. Παπανδρέου είχε αποδεχθεί στο παρελθόν την επιλογή ΑΓΕΣ προσκείμενου στο Παλάτι μη θέλοντας να συγκρουστεί μετωπικά με τα ανάκτορα και ως τότε είχε φανεί υποχωρητικός στις απαιτήσεις τους. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είδε όμως ότι υπονομευόταν από τον Γαρουφαλιά και θεώρησε ότι, αν δικαιούται να είναι πρωθυπουργός, τότε δικαιούται να είναι και υπουργός Αμύνης. Από την αντίδραση του βασιλιά και τις οξύτατες επιστολές του φάνηκε ότι τα ανάκτορα δεν ήταν διατεθειμένα να χάσουν τον έλεγχο του στρατού, δε δίστασαν μάλιστα να δημιουργήσουν και μείζονα κρίση με βαρύτατες συνέπειες για τον σκοπό αυτόν.

Ως επιπλέον αιτία έχει προβληθεί ότι τα ανάκτορα επιδίωκαν τη διάσπαση της Ενώσεως Κέντρου. Παραστρατιωτικά κέντρα στον στρατό και στην ΚΥΠ παρουσίαζαν (για δικούς τους σκοπούς) ψευδείς εκθέσεις για έξαρση του κομμουνισμού στην ύπαιθρο και οι σύμβουλοι των ανακτόρων δυσπιστούσαν προς την Ε.Κ., η οποία ακολουθούσε μια λιγότερο αντικομμουνιστική πολιτική από την ΕΡΕ. Η διάσπαση αυτή πέτυχε με την ανάθεση της πρωθυπουργίας σε σημαίνοντα στελέχη της Ε.Κ. μετά τον παραγκωνισμό του Γ. Παπανδρέου και με την εξώθηση πολλών βουλευτών να στηρίξουν και να συμμετάσχουν στις κυβερνήσεις των «αποστατών».

15 Ιουλίου 1965 – Παραιτείται η κυβέρνηση Παπανδρέου ύστερα από πλήρη διαφωνία ανακτόρων-πρωθυπουργού, σηματοδοτώντας την περίφημη αποστασία.

Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ: Δύο εβδομάδες μετά τον ανασχηματισμό και την επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στην κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου ξέσπασε η “βόμβα” της υπόθεσης ΑΣΠΙΔΑ (Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα, Ιδανικά, Δημοκρατία, Αξιοκρατία). Παράγοντες της Δεξιάς κατήγγειλαν ότι υπήρχε μέσα στο στρατό οργάνωση με τα αρχικά αυτά και με απόκλιση προς τα “αριστερά”, με πολιτικό αρχηγό το γιο του πρωθυπουργού. Από τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν αργότερα προέκυψε ότι ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας και ο στρατηγός Γεννηματάς είχαν ενημερωθεί για κάποιες “κινήσεις” για οργάνωση και “μυήσεις” σε ορισμένες στρατιωτικές μονάδες στην Κύπρο και στην Αθήνα, του λάχιστον από τον Μάρτιο του 1965. Κάποια στιγμή ενημέρωσαν το βασιλιά, όχι όμως και τον πρωθυπουργό. Κεντρικό πρόσωπο στις κινήσεις αυτές παρουσιαζόταν ο λοχαγός Άρις Μπουλούκος, παλαιό μέλος της οργάνωσης Χ του Γρίβα, που είχε τοποθετηθεί στην ΚΥΠ, κατόπιν επιμονής του συμπατριώτη του υπουργού Εξωτερικών Σταύρου Κωστόπουλου, και είχε μετατεθεί στην Κύπρο, κατόπιν παρακλήσεως του ίδιου του Γρίβα. Ο Μπουλούκος, μαζί με άλλους αξιωματικούς, είχαν επισκεφθεί επανειλημμένα τον Ανδρέα Παπανδρέου, με πρόσχημα κάποιο ρουσφέτι, στην πραγματικότητα όμως για να αποκτήσουν από τις επισκέψεις αυτές “ατού” και ακτινοβολία μεταξύ των συναδέλφων τους. Μία δακτυλογραφημένη αναφορά του Γρίβα προς τον Γαρουφαλιά, που έφτασε στα χέρια του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, περιείχε και τον “όρκο” της οργάνωσης του ΑΣΠΙΔΑ, ενώ στην εισαγωγική αναφορά του ο Γρίβας μνημόνευε τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου σημειώνει στις αναμνήσεις του: “Η ανησυχία του πατέρα μου ξεκινούσε από το γεγονός ότι η εισαγωγική παράγραφος της αναφοράς του Γρίβα αναφερόταν σε εμένα. Ο Γρίβας υποστήριζε πως η επίσκεψή μου στην Κύπρο υπονόμευσε το ηθικό του εκεί ελληνικού στρατού και υπογράμμιζε το γεγονός ότι ο λοχαγός Μπουλούκος μιλούσε με θαυμασμό για μένα στους συναδέλφους του. Ο Γρίβας υπαινισσόταν πως υπήρχε στενός σύνδεσμος μεταξύ εμού και της ομάδας του ΑΣΠΙΔΑ”.

Στη συνέχεια ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος δήλωσε ότι “είχεν αρκέσει δεκαέξ μηνών διακυβέρνησις της χώρας υπό της Ενώσεως Κέντρου δια να αρχίση

επικρατούν το πνεύμα της διαλύσεως και εις αυτάς τας ενόπλους δυνάμεις” και συνέχισε: “Εάν παρέμενεν εις την εξουσίαν ολίγους ακόμη μήνας η κυβέρνησις του κ. Γ. Παπανδρέου, ο ελληνικός στρατός θα εγνώριζε και πάλιν ημέρας οικτράς που θα υπενθύμιζον αφενός μεν την μετά το 1924 περίοδον της αβασιλεύτου Δημοκρατίας, δηλαδή την περίοδον των ποικιλωνύμων στρατιωτικών συνδέσμων, κλικών και κινημάτων, αφετέρου δε και ειδικότερον την Μέσην Ανατολήν, με την υπονομευτικήν εις βάρος του έθνους συνεργασίαν των δήθεν δημοκρατικών με τους κομμουνιστάς. Η 15η Ιουλίου υπήρξεν, επομένως, ημέρα ματαιώσεως ενός μεγάλου κινδύνου εις βάρος του έθνους και ημέρα σωτηρίας της δημοκρατίας“.

Σχέδιο Ελικών: Ήταν, υποτίθεται, στρατηγικό συνωμοτικό σχέδιο δράσης καταρτισμένο από παπανδρεϊκούς αξιωματικούς που είχε στόχο την βίαιη κατάλυση των Αρχών του ελληνικού κράτους, τη σύλληψη ή δολοφονία πολιτικών προσώπων, ανωτάτων στρατιωτικών, ακόμα και του τότε Βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ και την επιβολή φιλοσοβιετικής κομμουνιστικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Το υποτιθέμενο σχέδιο ήταν από τα στηρίγματα της χουντικής προπαγάνδας την περίοδο 1967-1974, μαζί με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας αποκαλύφθηκε ότι τέτοιο σχέδιο ουδέποτε υπήρξε, ο δε στρατιωτικός ανακριτής λοχαγός Νέττας που πρωταγωνίστησε στην «αποκάλυψη της παπανδρεϊκής συνωμοσίας» καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για απάτη. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για υπόμνημα κάποιων στρατιωτικών στον Γεώργιο Παπανδρέου, που εξέφραζαν σ΄ αυτό τις ανησυχίες τους ως προς τις ακροδεξιές και αντιδημοκρατικές πεποιθήσεις κάποιων συναδέλφων τους που κατείχαν σοβαρές θέσεις. Είχε συνταχθεί το 1964, και δυστυχώς έμελλε να αποδειχθεί προφητικό, καθώς αρκετοί από τους κατονομαζόμενους ως ακροδεξιούς πράγματι εξελίχθηκαν σε πρωταγωνιστές της χούντας των συνταγματαρχών.

Άρις Μπουλούκος: Μέσω του παλιού φίλου του πατέρα του, απόστρατου αντιστράτηγου Αλέξανδρου Χρηστέα (παλιό στέλεχος του ΙΔΕΑ “Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών” και κινηματίας του 1951), ο Μπουλούκος ήρθε σε επαφή με τον μετέπειτα «αόρατο δικτάτορα» Δημήτρη Ιωαννίδη, τότε στέλεχος των «νεοΙΔΕΑτών» αξιωματικών (οι οποίοι τότε έλεγχαν σε μεγάλο βαθμό τον Στρατό), στον οποίο εξέφρασε παράπονα για τις διώξεις που υφίσταντο οι «Γριβικοί» (από τον Γεώργιο Γρίβα (Διγενή) αξιωματικοί και ζήτησε την βοήθειά του. Ο Ιωαννίδης τον καθησύχασε και του είπε «είμαι και εγώ αντικαραμανλικός όπως εσύ» αλλά στη συνέχεια του εξήγησε ότι οι «νεοΙΔΕΑτες» προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην ΕΡΕ και τον Καραμανλή για να τοποθετούνται στις καλύτερες θέσεις, αλλά σκοπό έχουν την κατάληψη της εξουσίας και την διάλυση όλων των πολιτικών κομμάτων. Ο Ιωαννίδης σε εκείνη την φάση πράγματι βοήθησε τον Μπουλούκο και φρόντισε ώστε να σταματήσουν όλες οι έρευνες εις βάρος του, καθώς και να μετατεθεί στην Αθήνα. Χρόνια αργότερα, το 1973, ο Ιωαννίδης προσωπικά ξυλοκόπησε τον Μπουλούκο μέσα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, λόγω της ενεργού συμμετοχής του στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, επίτιμος αντιστράτηγος του Στρατού Ξηράς. Ο Μπουλούκος όμως είναι κυρίως γνωστός για την προδικτατορική δράση του, όταν κατηγορήθηκε ως ο εμπνευστής και στρατιωτικός ηγέτης της υποτιθέμενης οργάνωσης ΑΣΠΙΔΑ, την οποία κατά το κατηγορητήριο είχαν δημιουργήσει αντιδεξιοί αξιωματικοί του Στρατού με πολιτικό καθοδηγητή τον Ανδρέα Παπανδρέου, με στόχο την ριζική αλλαγή της στρατιωτικοπολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα. Την διετία 1965-67 η «υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ» συγκλόνισε την Ελλάδα και αποτέλεσε βασικό στοιχείο της ανώμαλης περιόδου που οδήγησε στην επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών. Μεταπολιτευτικά, διατέλεσε βουλευτής Μεσσηνίας αρχικά με το ΠΑΣΟΚ και έπειτα με την Νέα Δημοκρατία, καθώς και πρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων (ΕΒΟ) από το 1990 μέχρι το 1992, επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Άννα-Μαρία της Ελλάδας: Έπειτα από το αποτυχημένο “Αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου” 1967 του συζύγου της ενάντια στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών -συμμετείχε ο Κωνσταντίνος Δόβας, και στο πλαίσιο ο Δημήτριος Οπρόπουλος- έφυγαν οικογενειακώς από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στη Ρώμη. Δεν έχει καμία συνάφεια…